معرفی بخشی از دستنویس‌های فارسی کتابخانـﮥ فرهنگستان علوم مجارستان

در شهر بوداپست (پایتخت مجارستان) دستکم 5 مجموعـﮥ نسخه‌های خطی شرقی (اعم از نسخه‌های خطی فارسی، ترکی یا عربی) وجود دارد. از جمله دو مجموعه در دانشگاه لُراند و نیز مجموعـﮥ شخصی آلکساندر فُدُر.¹ اما مهمترین مجموعه نسخه‌‌های خطی شرقی این شهر، مجموعـﮥ کتابخانـﮥ آکادمی علوم مجارستان² می‌باشد. براساس گزارش فُدُر تا سال 1989م در این مجموعه حدود 151 دستنویس عربی، 144 دستنویس فارسی و 600 دستنویس ترکی وجود دارد. اینکه در یک مجموعه دستنویس‌های ترکی از سرجمع دستنویس‌های فارسی ـ عربی‌های کتابخانه بیشتر باشد از عجایب روزگار و احتمالاً تنها متعلق به مجموعه‌های کشور مجارستان و آنهم به دلیل حضور چند سدة عثمانی در این کشور است بطوری‌که این حضور را در واژگان به کار گرفته شده از سوی مردم مجارستان نیز می‌توان دید و البته شنید.

بگذریم. مجموعه دستنویس‌های کتابخانه آکادمی علوم مجارستان بزرگترین مجموعه دستنویس‌های بوداپست، و احتمالاً تمامی مجارستان است و این وضع در مورد دستنویس‌های فارسی این شهر هم صادق می‌باشد. بنا به گزارش فُدُر (ص 391) کهنترین فهرست نسخه‌های خطی این مجموعه در سال 1986 منتشر شده که اختصاص به معرفی دستنویس‌های اهدایی آرمین وامبری³ (شرق‌شناس و سیاح مشهور مجارستانی، زندگی 1832ـ1913 م/ 1221ـ1292 ش) می‌باشد. بنابراین، حدوداً سه سال پس از درگذشت وامبری، نخستین گزارش از دستنویس‌های اهدایی او تهیه و منتشر شده است. وامبری برای ما ایرانی‌ها فرد مشهوری است. همان کسی که سفرنامه مشهور او به فارسی نیز ترجمه و منتشر شده است. علاوه بر این فهرست چند فهرست دیگر نیز از دستنویس‌های شرقی این کتابخانه منتشر شده است که جدیدترین آنها متعلق به دستنویس‌های ترکی این کتابخانه است و در سال 2007م/ 1386 ش منتشر شده است⁴ و طبیعی است که مشخصات این یکی در گزارش فُدُر نیامده است.

تا جایی که مولف این سطور پس از جستجوهای کمابیش مفصل دربارة معرفی دستنویس‌های فارسی این کتابخانه به دست آورد گزارش مختصری است که ایو آپر در سال 1971 م/ 1350 ش آن را منتشر کرده است.⁵ کتاب آپر همانگونه که از نام آن پیداست اختصاص به معرفی دستنویس‌های فارسی کتابخانه آکادمی علوم مجارستان، مجموعه اهدایی وامبری دارد. در مقدمه کوتاه ایشان بر این کتاب در می‌یابیم که در سال 1914 م فرزند وامبری مجموعه دستنویس‌های کتابخانه پدر را، جمعاً شامل 43 دستنویس ترکی، 2 دستنویس عربی و 11 دستنویس فارسی به این کتابخانه اهدا کرده است. براساس ترتیب شماره‌ای، مجموعه دستنویس‌های وامبری شامل شماره‌های 43 تا 50؛ 52 و 53 و نیز دستنویس F.14 می‌شود.

همینجا باید بگوئیم که مجموعه دستنویس‌های فارسی کتابخانه مورد نظر ما، در دو بخش، یکی مجموعه شماره‌های 1 تا 155 و دیگر مجموعه‌ای که با حرف F در ابتدای شماره آنها متمایز شده‌اند نگهداری می‌شوند.

در تابستان 1388 و در دیدار کوتاهی از این کتابخانه، با مطالعـﮥ برگه‌های موجود در کتابخانه فهرست حاضر را تهیه کرده‌ایم. کوشیده‌ایم به هنگام معرفی دستنویس‌ها بسته به مورد منابعی را که می‌توانند در مورد آن دستنویس نیز آگاهی‌هایی به دست بدهند معرفی کنیم. شیوه آوانویسی برگه‌ها نشان می‌دهد بوسیله شخصی احتمالاً ترک زبان تهیه شده‌اند. هر برگه فقط شامل نام کتاب، در بعضی موارد نام مؤلف، شماره نسخه خطی و سال نگارش دستنویس (بسته به ذکر یا عدم ذکر آن) می‌باشد. در مواردی که تاریخ نگارش دستنویس ذکر نشده است ما از عبارت (بی تا) استفاده کرده‌ایم. داوری درباره اهمیت دستنویس‌های کتابخانه آکادمی علوم مجارستان را به پس از تهیه صورت تفصیلی فهرست دستنویس‌ها موکول می‌کنیم و در حال حاضر قصد ما تنها معرفی اجمالی از دستنویس‌ها است. باید امیدوار بود همانگونه که دستنویس‌های ترکی این مجموعه به صورت شایسته‌ای فهرست شده‌اند دستنویس‌های فارسی مجموعه نیز به صورتی درخور فهرست شوند.

فهرست حاضر براساس ترتیب الفبایی نام کتاب تهیه شده است. در اختصاص موضوع به دستنویس‌ها نیز از شیوة استاد معظم جناب آقای احمد منزوی در فهرستواره کتاب‌های فارسی سود جسته‌ایم.

ـ آتشکده آذر، از لطفعلی بیگ آذر، شماره 43؛ نگاشته شده طی سالهای 1174ـ1193 ق (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 1839ـ1840؛ مُشار ج 1 ص 31)، زندگینامه. برابر نوشته آپُر، وامبری این دستنویس را از نریمان خان، سفیر ایران در وین به عنوان هدیه دریافت کرده است. (بی تا).

ـ اجزاء ادبیه و الاهیه، شماره 91، بدون نام مولف و جمع‌آوری کننده مجموعه‌ای شامل اشعار گزیده و دستورات فقهی. (بی تا).

ـ اخلاق الاشراف، نوشته عبیدا زاکانی (مرگ در 772 ق)، شماره 23، (منزوی، فهرستواره، ج 6، ص 293؛ مُشار ج 1، ص 193)، اخلاق، مورخ 1143 ق.

ـ اخلاق محسنی یا جواهرالاسرار از ملاحسین واعظ کاشفی (مرگ در 910 ق)، شماره 16 (منزوی، فهرستواره، ج 6، ص 303ـ304؛ مُشار ج 1، ص 197)، اخلاق، مورخ 1209 ق.

ـ اخلاق ناصری از خواجه نصیرالدین طوسی (مرگ در 672)، شماره 10، (منزوی، فهرستواره، ج 6، ص 309؛ مشار ج 1، ص 199)، اخلاق، مورخ 1093 ق.

ـ اسکندرنامه از الیاس بن یوسف نظامی گنجوی (مرگ حدود 615)، شماره 67 (منزوی، ج 1، ص 154ـ195؛ مشار، ج 1، ص 304؛ رادفر، ص 125ـ177)، منظومه، مورخ 1071 ق.

ـ اکبرنامه از ابوالفضل بن مبارک علامی (مرگ در 1011 ق)، شماره 27، (منزوی، فهرستواره، ج 2، ص 1131 به بعد)، تاریخ شبه قاره، (بی تا).

ـ اکبرنامه از همو، شماره 24، (بی تا).

ـ انجمن خاقان از محمدفاضل خان گروسی (متولد 1198) شماره F.9 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 1848؛ تاریخ تذکره‌ها، ج 1، ص 60ـ67)، زندگینامه، مورخ 1254 ق.

ـ انشاء، در نامه نگاری و ادبیات، بی‌نام مؤلف، مجموعه شماره 7، (بی تا).

ـ انوار سهیلی از ملاحسین واعظ کاشفی (مرگ در 910)، شماره F.5، (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 281؛ مشار، ج 1، ص 581)، داستان، (بی تا).

ـ انوار سهیلی از همو، شماره F.10، مورخ 1248 ق.

ـ بدایع لغت از ایمانی متخلص به طالع، شماره 45 (منزوی، نسخه‌ها ج 3، ص 1963؛ آپر، ذیل شماره 45) تألیف شده در زمان سلطان حسین بایقرا، مورخ 1128 ق، یک نسخه از این کتاب در آرشیو بنیاد تاریخ فرهنگستان علوم تاجیکستان معرفی شده است (نشریه، ج 1، ص 317)؛ یک نسخه دیگر نیز البته با سرآغازی متفاوت در فهرست کتابخانه مدرسه حجتیه قم (ج 1، ص 488) معرفی شده است.

ـ بوستان سعدی از شیخ مصلح‌الدین سعدی شیرازی (مرگ در 691 ق)، مجموعه شماره 3، (منزوی، فهرستواره، ج 10، ص 309ـ365؛ مشار ج 1، ص 794). منظومه، (بی‌تا).

ـ بهار دانش از عنایت الله کنبو (مرگ در 1117 ق)، شماره 23 (منزوی فهرستواره، ج 1، ص 292؛ مشار، ج 1، ص 803) داستان (بی تا).

ـ بهار دانش از همو، شماره 78؛ (بی تا).

ـ بهارستان از نورالدین عبدالرحمان جامی (مرگ در 898 ق) شماره 41، (منزوی نسخه‌ها ج 5، ص 3535؛ مشار، ج 1، ص 804)، ادبیات منثور، (بی تا).

ـ بیان ملائک، کتاب در ...؛ رساله عرفانی، بی‌نام مؤلف، شماره 1/66 (بی تا).

ـ بیان وضو، کتاب در ...؛ رساله فقهی، بی‌نام مؤلف، شماره 2/66 (بی تا).

ـ پندنامه از فریدالدین عطار نیشابوری (مرگ در 627)، شماره 15 (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 463ـ487؛ میرانصاری، ص 187ـ203، مشار، ج 1، ص 961)، منظومه عرفانی، (بی تا).

ـ پندنامه از همو، شماره 19، (بی تا).

ـ تاریخ عالم آرای عباسی از اسکندربیک ترکمان منشی (مرگ در 1043)، شماره F.4 (منزوی فهرستواره، ج 2، ص 1024، مشار، ج 1، ص 1101)، تاریخ ایران، (بی تا).

ـ تاریخ عالمگیر احتمالاً از عبدالحی شماره F.11 (منزوی فهرستواره، ج 2، ص 1192)، تاریخ شبه قاره (بی تا).

ـ تاریخ مقیم خانی یا تذکره مقیم خانی از محمد یوسف منشی فرزند خواجه بقای بلخی (زندگی در قرن دوازدهم هجری) شماره 44 (منزوی فهرستواره، ج 2، ص 925؛ مشار، ج 1، ص 1255، نیز آپر ذیل شماره 44) تاریخ ایران، مورخ 1281 ق.

ـ تاریخ نادرشاه، بدون ذکر نام مؤلف (چند عنوان کتاب با این عنوان یا نزدیک به آن توسط منزوی، در فهرستواره، ج 32، ص 908ـ909 معرفی شده‌اند که تعیین تعلق نسخه مورد نظر ما به هر کدام از آنها نیازمند دسترسی بیشتری درباره نسخه اساس شمارة F.2، (بی تا).

ـ تاریخ نادری از محمدمهدی خان منشی استرآبادی نوری فرزند محمدنصیر (زندگی در قرن دوازدهم هجری) شماره 20 (منزوی فهرستواره، ج 2، ص 946ـ948؛ مشار، ج 1، ص 1069) تاریخ ایران، مورخ 1239 ق.

 ـ تتمه تاریخ فیروزشاه، شماره 39 (احتمالاً همان تاریخ فیروزشاهی از شمس‌الدین بن سراج‌الدین بن عفیف الدین ! منزوی، فهرستواره، ج 2، ص 1197، اما این موضوعی است که باید بررسی شود)، تاریخ شبه قاره (بی تا).

ـ تحفةالعراقین از افضل‌الدین خاقانی شروانی (مرگ حدود 582)، شماره 80، (منزوی فهرستواره، ج 10، ص 555ـ563؛ مشار، ج 1، ص 1211)، منظومه (بی تا).

ـ تحفةالعراقین از همو، شماره 74، مورخ 1249 ق.

ـ تحفةالعراقین از همو، شماره 69، مورخ 1249 ق.

ـ تحفه حکیم مؤمن یا تحفةالمومنین از حکیم مومن تنکابنی (زندگی در قرن یازدهم هجری) شماره 12 (منزوی، فهرستواره، ج 5، ص 3347ـ3351؛ مشار، ج 1، ص 1202)، پزشکی، بی‌تا.

ـ تذکرةالاولیاء از فریدالدین عطار نیشابوری (مرگ در 627)، شماره 17 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 2060 به بعد؛ مشار، ج 1، ص 1239)، زندگینامه پیران (بی تا). نسخه از انتها افتادگی دارد.

ـ تذکرةالشعرا از دولتشاه بن علاءالدوله بخاری (مرگ در 900) شماره 50 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 1874؛ مشار، ج 1، ص 1245؛ آپر ذیل شماره 50) زندگینامه، مورخ 979 ق.

ـ تذکرةالشعرا از سام میرزا بن شاه اسماعیل صفوی (مرگ در 983) مجموعه شماره 8 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 1862، تاریخ تذکره‌ها، ج 1، ص 155ـ157؛ مشار، ج 1، ص 1207) زندگینامه، مورخ 980 قمری.

ـ تیمورنامه از عبدالله هاتفی جامی خبوشانی (مرگ در 927 و خواهرزادة نورالدین عبدالرحمان جامی) شماره 33 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 926ـ937؛ مشار، ج 1، ص 1464 و ج 3، ص 3476)، تاریخ ایران (بی تا).

ـ تیمورنامه از همو، شماره 11، مورخ 800 ق.

ـ تیمورنامه از همو، شماره 46 (بی تا). آپر (ذیل شماره 46) کتاب را با نام تاریخ وفات امیرتیمور شناسانده است.

ـ جامع الفواید از یوسف بن محمد یوسفی هروی (مرگ در 950) شماره 34 (منزوی، فهرستواره، ج 5، ص 3393ـ3395؛ مشار، ج 1، ص 1501) پزشکی مورخ 1281 ق.

ـ جنگ ادبی حاوی قطعات منظوم و منثور، شماره 87، (بی تا).

ـ جواهرالاسرار و زواهر الانوار از تاج‌الدین حسین بن کمال الدین حسن خوارزمی (مرگ در 839)، شماره 13 (منزوی، فهرستواره، ج 7، ص 273)، عرفان، مورخ 1044 ق.

ـ حبیب السیّر فی اخبار افراد البشر از غیاث الدین محمد بن همام‌الدین خواندمیر (مرگ در 941) شماره 11 (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 610؛ مشار، ج 2، ص 1188) تاریخ جهان اسلام، (بی تا).

ـ حبیب السیّر فی اخبار افراد البشر از همو، مجموعه شماره 1، (بی تا).

ـ حبیب السیّر فی اخبار افراد البشر از همو، شماره F8 (بی تا).

ـ رساله حکایت، مجموعه‌ای از حکایات اخلاقی، بدون نام مؤلف یا جمع آوری کننده، شماره 35، (بی تا).

ـ حکایت شیخ نظام‌الدین، بی‌نام مؤلف، شماره 35، داستان (بی تا).

ـ خزان و بهار از قاضی شریف‌الدین محمد بن شمس الدین محمد شیرازی (مرگ در 1006) شماره 54 (منزوی، فهرستواره، ج 6، ص 437؛ همان، ج 1، ص 327) اخلاق، مورخ 1244 ق.

ـ خسرو و شیرین از الیاس بن یوسف نظامی گنجوی (مرگ در حدود 615) شماره 15 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 88ـ94؛ مشار، ج 2، ص 1887)، منظومه، (بی تا).

ـ خسرو و شیرین از همو، شماره 58، مورخ 1200 ق.

ـ خسرو و شیرین از همو، شماره 73، (بی تا).

ـ دقایق الحقایق یا حقایق الدقایق از ابوالفضل احمد رومی (زندگی در اواخر قرن 7، اوایل قرن 8) شماره 17 (منزوی، فهرستواره، ج 7، ص 356ـ357)، عرفان، مورخ 1027 ق.

ـ دیوان انواری از حکیم اوحدالدین علی بن اسحاق ابیوردی (زندگی در قرن 6) شماره 63، (منزوی، مشترک، ج 7، ص 41ـ46؛ مشار، ج 2، ص 2269)، منظومه، (بی تا).

ـ دیوان انوری از همو، شماره 86، (بی تا).

ـ دیوان امیرخسرو از ابوالحسن بن امیر سیف‌الدین محمود متخلص به خسرو دهلوی (مرگ در 725) شماره 79 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 333ـ336؛ مشار، ج 2، ص 2266) منظومه، ( بی‌تا).

ـ دیوان جامی از نورالدین عبدالرحمان جامی (مرگ در 898) شماره 49 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 591ـ599؛ مشار، ج 2، ص 2280؛ آپر ذیل شماره 49) منظومه، (بی‌تا).

ـ دیوان حافظ از شمس الدین محمد حافظ شیرازی (مرگ در 792)، شماره 52 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 447ـ473؛ مشار، ج 2، ص 2284، آپر ذیل شماره 52) منظومه، (بی تا).

ـ دیوان حافظ از همو، شماره 2، ( بی‌تا).

ـ دیوان حافظ از همو، شماره 68 (بی تا).

ـ دیوان شانی تکلو از نفیس‌الدین شانی تکلو (مرگ در 1022) شماره 37، (منزوی، مشترک، ج 7، ص 787؛ همو، نسخه ها، ج 3، ص 2370) منظومه (بی تا).

ـ دیوان صائب از محمدعلی صائب تبریزی (مرگ در 1081)، شماره 47 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 910ـ919؛ مشار، ج 2، ص 2327)، منظومه، (بی تا).

ـ دیوان صائب از همو، شماره 21، مورخ 1063 ق.

ـ دیوان قدسی از حاج محمدجان قدسی (مرگ در 1056) شماره 25 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 859ـ860؛ شعرای کشمیر، ج 3، ص 1227ـ1308) منظومه، (بی تا).

ـ دیوان نسیمی از عمادالدین نسیمی شیرازی حروفی (مرگ در 837) شماره 18، (منزوی، نسخه ها، ج 3، ص 2570؛ مشار، ج 2، ص 2388) منظومه (بی تا).

ـ رباب نامه از بهاءالدین محمد مشهور به سلطان ولد (مرگ در 712) فرزند مولوی، شماره 38 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 2824) منظومه، بی‌تا.

ـ رباب نامه از همو، شماره 16، (بی تا).

ـ روضةالاحباب فی سیرت النبی و الآل و الاصحاب از جمال‌الدین عطاالله بن فضل بن دشتکی شیرازی (مرگ پس از 930) شماره 14 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 1655ـ1657؛ مشار، ج 2، ص 2703) زندگینامه پیران و امامان (بی تا).

ـ روضةالشهداء از ملاحسین واحظ کاشفی (مرگ در 910)، شماره 62 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 1661ـ1663؛ مشار، ج 2، ص 2705) زندگینامه پیران و امامان، (بی تا).

ـ روضةالشهداء از همو، شماره 66، مورخ 1200 ق.

ـ روضةالصفا از محمد میرخواند (مرگ در 930)، شماره 12، (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 619ـ623؛ مشار، ج 2، ص 2706)، تاریخ جهان، (بی تا).

ـ روضةالصفا از همو، شماره مجموعه 5، (بی تا)، نسخه از انتها افتادگی دارد.

ـ ساقی نامه فارسی از عبدالنبی بن خلف فخرالزمان قزوینی، مجموعه شماره 1؛ این شخص همان مؤلف کتاب نوادرالحکایات است که در منزوی (فهرستواره، ج 1، ص 490) معرفی شده است. از ساقی‌نامه فارسی او تاکنون خبر دیگری به دست نیامده اما ممکن است این کتاب، بخشی از کتاب طرازالاخبار او باشد که در موضوع ادب تهیه شده است. نسخه‌ای از طرازالاخبار بوسیله اشکوری (ج 2، ص 70) معرفی شده و موضوع ارتباط احتمالی این دو کتاب موضوعی است که باید مورد بررسی قرار گیرد. مورخ 1129 ق.

ـ سبعةالابرار از نورالدین عبدالرحمان جامی (مرگ در 898)، شماره 76 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 550ـ555؛ همو، نسخه‌ها، ج 4، ص 2892؛ مشار، ج 3، ص 2918) منظومه، (بی تا).

ـ سعادت نامه از عبدالله بن علی فلک تبریزی، شماره 27؛ از این کتاب نسخه‌ای در کتابخانه ملک تهران وجود دارد که به تفصیل به همراه معرفی 3 دستنویس دیگر بوسیله افشار و دانش‌پژوه (ج 7، ص 29ـ31) مورد بحث قرار گرفته. (بی تا).

ـ سفینه محمود از محمود میرزا قاجار پانزدهمین فرزند فتحعلی‌شاه قاجار (زندگی در قرن سیزدهم هجری). شماره F.14، مجموعه‌ای از آثار ادبی محمود میرزا است و شامل 13 رساله، به شرح زیر است: 1. سفینه محمود، در موضوع جنگ شعرای معاصر مولف، 2. درر المحمود، آثار منظوم محمودمیرزا، 3. منتخب المحمود درباره زندگی معجزات پیامبر، 4. گلشن محمود، در باب زندگی و معجزات اولیاء، 6. نقل مجلس. جنگ شاعران زن، 7. سنبلستان، پندنامه زنانه، 8. پرورده خیال، عشق در داستان‌های فارسی، 9. مقصود جهان در معرفی قوم لر، 10. تذکرة السلاطین، تاریخ ایران تا زمان فتحعلی‌شاه، 11. محمودنامه، حکایات مضحک، 12. رویای صادقه، رویاهای فتحعلی‌شاه، 13. بیان المحمود، تذکره شاعران قرن 13 ایران. این گزارش بوسیله آپر (ذیل شماره 14.F) داده شده است. از سفینه محمود یک نسخه، در کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران وجود دارد که فقط شامل بخشی از کتاب است و بوسیله محمدتقی دانش‌پژوه (ج 12، ص 2635ـ2639) معرفی شده است. آپر (همانجا) نوشته است که بنا به نوشته وامبری، این دستنویس را ژنرال واگنر، هموطن او که در خدمت دولت ایران بوده به وی هدیه کرده است. مورخ 1244 ق.

ـ شاهنامه از ابوالقاسم فردوسی (مرگ در 416) شماره 33 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 3ـ10؛ کتابشناسی فردوسی، ص 191ـ213)، منظومه، (بی تا).

ـ شاهنامه از همو، شماره F.3، منظومه (بی تا).

ـ شاهنامه از همو، شماره F.12، منظومه (بی تا).

ـ شمع و پروانه از محمد بن یوسف اهلی شیرازی (مرگ در 942) شماره 9 (منزوی، نسخه ها، ج 4، ص 2970؛ همو، مشترک، ج 7، ص 673ـ674؛ مشار، ج 3، ص 3309)، منظومه، مورخ 1204 ق.

ـ طوطی‌نامه از ضیاءالدین نخشبی بدایونی (مرگ در 751)، شماره 32 (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 438ـ440)، داستان، (بی تا).

ـ طوطی نامه از همو، شماره 60، منظومه، مورخ 1119 ق.

ـ طوطی نامه از همو، شماره 64؛ منظومه، مورخ 1119 ق.

ـ ظرائف‌اللطایف یا لطایف الظرایف از ملاحسین واعظ کاشفی (مرگ در 910)، شماره 23 (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 465ـ466، مشار، ج 4، ص 4379)، داستان، بی‌تا.

ـ ظفرنامه یا فتحنامه صاحبقران از شرف الدین علی بن شمس الدین علی یزدی، مجموعه شماره 6 (منزوی، فهرستواره، ج 2، ص 1017ـ1019؛ مشار، ج 3، ص 3477)، تاریخ ایران (بی تا).

ـ الرسالة العلیة فی الاحادیث النبویه از ملاحسین واعظ کاشفی (مرگ در 910) شماره 9 (منزوی، فهرستواره، ج 6، ص 465؛ مشار، ج 2، ص 2583) اخلاق، مورخ 1042 ق.

ـ عمل صالح یا شاهجهان نامه از محمد صالح کنبوه لاهوری، شماره F.13 (منزوی، فهرستواره، ج 2، ص 1302؛ مشار، ج 3، ص 3585)، تاریخ هندوستان، مورخ 1274 ق.

ـ عیار دانش از ابوالفضل بن مبارک علامی (مرگ در 1011) شماره 11، (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 442؛ مشار، ج 3، ص 3598)، داستان، مورخ 1200 ق.

ـ فرهنگ جهانگیری از عضدالدوله جهان الدین حسین بن حسن اینجوی شیرازی (زندگی در قرن یازدهم) شماره 151 (منزوی، نسخه ها، ج 3، ص 1933ـ1935؛ مشار، ج 1، ص 1173) فرهنگ لغت فارسی به فارسی (بی تا).

ـ قصه چهار درویش، منسوب به امیرخسرو، دهلوی (مرگ در 725) یا به حکیم علی محمد معصوم، شماره 77 (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 311) داستان، مورخ 1203 ق.

ـ قواعد فارسی از روش علمی جونپوری، شماره 56 (منزوی، نسخه ها، ج 3، ص 2074؛ مشار، ج 1، 1229؛ فهرست سنا، ج 2، ص 27)، دستور زبان، ( بی‌تا).

ـ کلیات اهلی شیرازی از محمد بن یوسف اهلی شیرازی (مرگ در 942) شماره F.7 (منزوی، نسخه‌ها، ج 3، ص 1847ـ1848)، منظومه، (بی تا).

ـ کلیات سعدی از شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی (مرگ در 691) شماره F.6 (منزوی، نسخه ها، ج 3، ص 1861ـ1870؛ مشار، ج 1، ص 734) منظومه، مورخ 1230ق.

ـ کلیات سعدی از همو، شماره 21، منظومه مورخ 1242 قمری.

ـ کلیات سعدی از همو، شماره 61، منظومه (بی تا).

ـ کلیات نوعی خبوشانی از محمدرضا نوعی خبوشانی (مرگ در 1018) شماره 40 (منزوی، نسخه ها، ج 3، ص 2589) منظومه، (بی تا).

ـ کلیله و دمنه، شماره 57 (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 459ـ461؛ مشار، ج 4، ص 4132) داستان، مورخ 719 ق.

ـ کیمیای سعادت از ابوحامد محمد غزالی (مرگ در 505)، شماره F. 15، (منزوی، فهرستواره، ج 6، ص 570 به بعد؛ مشار، ج 4، ص 4184) اخلاق، (بی تا).

ـ کیمیای سعادت از همو، مجموعه شماره 7، این نسخه از انتها افتادگی دارد.

ـ گلشن ابراهیمی یا تاریخ فرشته از محمد بن قاسم هندوشاه استرآبادی مشهور به فرشته (مرگ پس از 1033) شماره 55 (منزوی، فهرستواره، ج 2، ص 1324ـ1325؛ مشار، ج 4، ص 4296) تاریخ هندوستان (بی تا).

ـ گلشن توحید از شهیدی مولوی (مرگ در حدود 957) مجموعه شماره 3 (منزوی، فهرستواره، ص 785ـ786) عرفان، مورخ 1267 قمری.

ـ گلشن راز از شیخ محمود شبستری (مرگ حدود 720) شماره 83 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 376 به بعد) عرفان، (بی تا).

ـ گلستان سعدی از شیخ مصلح الدین سعدی شیرازی (مرگ در 691) شماره 14 (منزوی، نسخه ها، ج 5، ص 3602؛ مشار، ج 4، ص 4283) نثر ادبی ( بی‌تا).

ـ گلستان سعدی از همو، نثر ادبی شماره 82 مورخ 1180 ق.

ـ لغت نعمت‌الله از نعمت‌الله قاضی مبارک روشنی رومی (مرگ در 969) شماره 89 (منزوی، نسخه‌ها، ج 3، ص 2021ـ2022)، فرهنگ فارسی ـ ترکی (بی تا).

ـ مثنوی معنوی از جلال الدین مولوی (مرگ در 672) مجموعه شماره 6 (منزوی، نسخه‌ها، ج 4، ص 3144؛ مشار، ج 4، ص 4518ـ4519) منظومه عرفانی مورخ 1118 ق.

ـ مجموعه خانی از کمال کریم ناگوری (مرگ در حدود 965) شماره 18 (منزوی مشترک، ج 14، ص 705 به بعد). فقه، مورخ 1102 قمری).

ـ مطبوع البیان از رام شاعر متخلص به صفی، شماره 70 (منزوی، مشترک، ج 14، ص 253) فرهنگنامه منظوم (بی تا).

ـ معراج خیال از ملاعلی رضا تجلی شیرازی، ملک الشعرا (مرگ پس از 1080) شماره 47 (منزوی، نسخه ها، ج 4، ص 3220). منظومه (بی تا)، معلوم نیست چرا آپر (ذیل شماره 47) از این کتاب با عنوان دخمه شاهان یاد کرده است.

ـ المعنویه الخفیه از شیخ ابراهیم گلشنی آمدی (زندگی در قرن دهم) مجموعه شماره 5، (منزوی نسخه ها، ج 4، ص 3224؛ افشار و دانش‌پژوه، ج 4، ص 762)، منظومه عرفانی، (بی تا).

ـ منتخبات در حادثه کربلا، بدون نام مولف، شماره 26، تاریخ و مناقب، مورخ 1278 ق.

ـ مناقب چهاریار بدون نام مولف شماره 24، تاریخ و زندگینامه پیران و امامان، مورخ 1203 ق (مقایسه کنید با منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 1793).

ـ منتخبات و روشنایی نامه از ناصرخسرو قبادیانی (مرگ در 481) شماره 23 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 16) منظومه، مورخ 1294 ق.

ـ منتخب التواریخ از عبدالقادر بدائونی (مرگ در 1004) مجموعه شماره 8 (منزوی، فهرستواره، ج 2، ص 1349؛ مشار، ج 4، ص 4978؛ تاریخ تذکره‌ها، ج 2، ص 792) تاریخ شبه قاره (بی تا).

ـ مهابارات از رامایانا مترجم ناشناس، شماره 72 (منزوی، فهرستواره، ج 1، ص 481ـ483) داستان، (بی تا) این نسخه از انتها افتادگی دارد.

ـ نام حق یا مقدمةالصلاة از شرف‌الدین بخاری (زندگی در نیمه دوم قرن هفت و نیمه اول قرن هشت) شماره 19 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 352ـ363). منظومه در فقه منفی، (بی تا).

ـ نان و حلوا از بهاءالدین عاملی، شیخ بهایی (مرگ در 1031) شماره 48 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 802 به بعد؛ ناجی نصرآبادی، کتابشناسی شیخ بهایی ص 567 به بعد) منظومه عرفانی، مورخ 1264 قمری.

ـ نفحات الانس از نورالدین عبدالرحمان جامی (مرگ در 898) شماره 20 (منزوی، فهرستواره، ج 3، ص 2326) زندگینامه پیران، (بی تا).

ـ نل و دمن از ابوالفضل بن مبارک فیض فیاضی (مرگ در 1004) شماره 22 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 730؛ همو، نسخه‌ها، ج 4، ص 3284) منظومه عرفانی (بی تا).

ـ هشت بهشت از ابوالحسن بن امیر سیف‌الدین محمود متخلص به امیر خسرو دهلوی (مرگ در 725) شماره 71 (منزوی، مشترک، ج 7، 330 به بعد)، منظومه، مورخ 990 ق.

ـ هشت بهشت از همو، شماره 65، منظومه (بی تا).

ـ هشت بهشت از ادریس بن حسام الدین بدلیسی (مرگ در 930) شماره F.1 (منزوی، مشترک، ج 10، ص 657) تاریخ عثمانی مورخ 1007 قمری.

ـ یوسف و زلیخا از نورالدین عبدالرحمان جامی (مرگ در 898) شماره 85 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 556 به بعد؛ همو، نسخه ها، ج 4، ص 3331) منظومه، (بی تا).

ـ یوسف و زلیخا از همو، شماره 84، منظومه (بی تا).

ـ یوسف و زلیخا از همو، شماره 13، منظومه (بی تا).

ـ وسیلة المقاصد از خطیب رستم شماره 4 (منزوی، نسخه ها، ج 3، ص 2046) فرهنگ ترکی به فارسی ( بی‌تا).

ـ یوسف و زلیخا از ملا فرخ حسین ناظم هروی (مرگ پس از 1083) مشاره 59 (منزوی، مشترک، ج 7، ص 922؛ همو، نسخه ها، ج 4، ص 3344) منظومه، (بی تا).

شماره ترتیبی دستنویس‌ها

مجموعـﮥ شمارة 1: حبیب السیر، ساقی نامه فارسی.

مجموعـﮥ شمارة 2: دیوان حافظ

مجموعـﮥ شمارة 3: گلشن توحید، بوستان سعدی

مجموعـﮥ شمارة 4: وسیلة المقاصد

مجموعـﮥ شمارة 5: روضةالصفا، المعنویةالخفیة.

مجموعـﮥ شمارة 6: مثنوی معنوی، ظفرنامه.

مجموعـﮥ شمارة 7: انشاء، کیمیای سعادت.

مجموعـﮥ شمارة 8: تذکرةالشعراء، منتخب التواریخ

مجموعـﮥ شمارة 9: الرسالة العلیة فی الاحادیث النبوی، شمع و پروانه.

مجموعـﮥ شمارة 10: اخلاق ناصری.

مجموعـﮥ شمارة 11: تیمورنامه، حبیب السیر.

مجموعـﮥ شمارة 12: تحفةالمؤمنین، روضةالصفا.

مجموعـﮥ شمارة 13: جواهرالاسرار و زواهرالانوار، یوسف و زلیخا.

مجموعـﮥ شمارة 14: روضةالاحباب، گلستان سعدی.

مجموعـﮥ شمارة 15: پندنامه، خسرو و شیرین.

مجموعـﮥ شمارة 16: رباب نامه، اخلاق محسنی.

مجموعـﮥ شمارة 17: تذکرةالاولیاء، دقایق الحقایق.

مجموعـﮥ شمارة 18: دیوان نسیمی، مجموعه خانی.

مجموعـﮥ شمارة 19: نام حق، عیار دانش، پندنامه.

مجموعـﮥ شمارة 20: تاریخ نادری، نفحات الانس.

مجموعـﮥ شمارة 21: کلیات سعدی، دیوان صائب.

مجموعـﮥ شمارة 22: نل و دمن.

مجموعـﮥ شمارة 23: بهار دانش، ظرائف اللطائف، منتخابت و روشنایی نامه، اخلاق الاشراف.

مجموعـﮥ شمارة 24: اکبرنامه، مناقب چهاریار.

مجموعـﮥ شمارة 25: دیوان قدسی.

مجموعـﮥ شمارة 26: منتخبات در حادثه کربلا.

مجموعـﮥ شمارة 27: اکبرنامه، سعادت نامه.

مجموعـﮥ شمارة 32: تیمورنامه، طوطی نامه.

مجموعـﮥ شمارة 33: شاهنامه.

مجموعـﮥ شمارة 34: جامع‌الفواید.

مجموعـﮥ شمارة 35: رساله حکایت.

مجموعـﮥ شمارة 37: دیوان شالی.

مجموعـﮥ شمارة 38: رباب نامه.

مجموعـﮥ شمارة 39: تتمه تاریخ فیروزشاه.

مجموعـﮥ شمارة 40: کلیات نوعی.

مجموعـﮥ شمارة 41: بهارستان.

مجموعـﮥ شمارة 43: آتشکده آذر.

مجموعـﮥ شمارة 44: تاریخ مقیم خانی.

مجموعـﮥ شمارة 45: بدایع لغت.

مجموعـﮥ شمارة 46: تیمورنامه.

مجموعـﮥ شمارة 47: دیوان صائب، معراج خیال.

مجموعـﮥ شمارة 48: نان و حلوا.

مجموعـﮥ شمارة 49: دیوان جامی.

مجموعـﮥ شمارة 50: تذکرةالشعراء.

مجموعـﮥ شمارة 52: دیوان حافظ.

مجموعـﮥ شمارة 54: خزان و بهار.

مجموعـﮥ شمارة 55: گلشن ابراهیمی.

مجموعـﮥ شمارة 56: قواعد فارسی.

مجموعـﮥ شمارة 57: کلیله و دمنه.

مجموعـﮥ شمارة 58: خسرو و شیرین.

مجموعـﮥ شمارة 59: یوسف و زلیخا.

مجموعـﮥ شمارة 60: طوطی نامه.

مجموعـﮥ شمارة 61: کلیات سعدی.

مجموعـﮥ شمارة 62: روضةالشهداء.

مجموعـﮥ شمارة 63: دیوان انوری.

مجموعـﮥ شمارة 64: طوطی نامه.

مجموعـﮥ شمارة 65: هشت بهشت.

مجموعـﮥ شمارة 66: روضةالشهداء.

مجموعـﮥ شمارة 68: دیوان حافظ.

مجموعـﮥ شمارة 69: تحفةالعراقین.

مجموعـﮥ شمارة 66: کتاب در بیان ملائک، کتاب در بیان وضو.

مجموعـﮥ شمارة 67: اسکندرنامه.

مجموعـﮥ شمارة 70: مطبوع البیان.

مجموعـﮥ شمارة 71: هشت بهشت.

مجموعـﮥ شمارة 72: مهابهارات.

مجموعـﮥ شمارة 73: خسرو و شیرین.

مجموعـﮥ شمارة 74: تحفةالعراقین.

مجموعـﮥ شمارة 76: سبحةالابرار.

مجموعـﮥ شمارة 77: قصه چهار درویش.

مجموعـﮥ شمارة 78: بهار دانش.

مجموعـﮥ شمارة 79: دیوان امیرخسرو.

مجموعـﮥ شمارة 80: تحفةالعراقین.

مجموعـﮥ شمارة 82: گلستان سعدی.

مجموعـﮥ شمارة 83: حکایت شیخ نظام الدین، گلشن راز.

مجموعـﮥ شمارة 84: یوسف و زلیخا.

مجموعـﮥ شمارة 85: یوسف و زلیخا.

مجموعـﮥ شمارة 86: دیوان انوری.

مجموعـﮥ شمارة 87: جنگ.

مجموعـﮥ شمارة 89: لغت نعمت‌الله.

مجموعـﮥ شمارة 91: مجموعه اجزاء ادبیه و الاهیه.

مجموعـﮥ شمارة 151: فرهنگ جهانگیری.

F.1: هشت بهشتِ بدلیسی.

F.2: تاریخ نادرشاه.

F.3: شاهنامه.

F.4: تاریخ عالم آرای عباسی.

F.5: انوار سهیلی.

F.6: کلیات سعدی.

 F.7: کلیات اهلی شیرازی.

F.8: حبیب السیر.

F.9: انجمن خاقان.

F.10: انوار سهیلی.

F.11: تاریخ عالمگیر.

F.12: شاهنامه.

F.13: عمل صالح.

F.14: سفینه محمود.

F.15: کیمیای سعادت.